Orjinal linkten okumak isteyenler
http://www.denizticaretgazetesi.org/omur_atila_dikkat_ceken_akinti_var_yazi394.html

DİKKAT...! ÇEKEN AKINTI VAR


DİKKAT…! ÇEKEN AKINTI var.
Yaz sezonunuzun gelmesi ve okulların kapanmasıyla, genellikle sıcağın bunaltıcı etkisinden bir nebze rahatlamak serinlemek, yüzmek, güzel vakit geçirmek için sahillere, özlediğimiz bu yerlere akın ediyoruz.

Yaz, kış dört mevsim denizde olanlar deniz keyfinizin kâbusa dönüşmemesi için LÜTFEN DİKKATLİ OKUYUNUZ…!

( ÇEKEN / RİP AKINTI - UYARI LEVHASI )

Kıyılarımızda da yoğun bir şekilde özellikle KARADENİZ sahillerinde maalesef zaman zaman boğulma haberleri ile adını sıkça duymaktayız ÇEKEN AKINTI’ yı. Daha denize ilk girdiğiniz yerden sizi itici bir güçle, bazen anlamadan açığa doğru sürüklendiğinizi çok geç fark edebilirsiniz.

‘’Ben çok iyi yüzerim bana bir şey olmaz SAKIN demeyiniz ‘’

Çünkü bu öylesine sinsi ve bazen öyle güçlü bir akıntı ki tecrübe, kas gücü, kondisyon, sporcu, genç, yaşlı, profesyonel, amatör dinlemez… !

Denize serinlemek için girenler, suyun kenarında oynayan çocuklar, şakalaşan gençler bir şekilde karadan uzaklaştığını fark edesiye çoktan akıntıya kapılmış olabilir. Kişinin var gücüyle kıyıya dönmeye karaya ulaşmaya çalışması yüzücünün önce panik ardından korkuya kapılıp mücadele ettikçe tükenmesine yol açacaktır. Bu şekilde panikleyip boğulma ve ölüm ile sonuçlanmaktadır.

Akıntıya kapılan kazazede daha ne olduğunu anlayamadan istemsiz açığa doğru çeken bu akıntıyla, en az 30 metre bazen 300 metreye kadar ileriye sürüklenebilir. Açığa gittikçe akıntı hızı azalıp akıntı bitecektir. Aslında kıyıya vuran dalgaların geri dönmesiyle oluşan sahilde belli noktalardan açığa çeken bu kanal dere gibi bir hızla akar, maalesef kişi fark ettiği vakit kazazede için heyecan, panik, korku dolu anlar başlamıştır. Hâlbuki açığa ulaşan çeken akıntı açıldıkça zaten gücü azalacak ve bitecektir. Çok soğukkanlı olunması gerektiren anlardır . İnsan, iyi bir yüzücü dahi olsa denizde yalnızlık duygusu, dalgalar ve köpüren beyaz su ile yön kaybı, derinleşen dip zemini ile ayağın yere değmemesi, öte yandan sürüklenmek bunlar herkes için çok zor anlardır. Kazazede için yaşamı kazanabileceği veya kaybedebileceği duygularla doludur. Akıntıya karşı koyup karaya yüzme eğilimi kişinin gücünün tükenmesine, nefes nefese kalıp hatta baş dönmesine, bitkinlikten dolayı baygınlığı da yol açabilir ve buda boğulmayla sonuçlanabilir.

Bu yüzden akıntının açıkta durduğu noktadan veya açığa doğru gittiğinizi fark edip aynı noktadan kıyıya dönmek için sakın mücadele etmeyin. Bunun yerine açıkta soğukkanlılıkla akıntı hafiflediğinde kanalın sağına kıyıya paralel veya soluna doğru sahile paralel olacak şekilde biraz yüzerek kanaldan uzaklaşın ve dönüşe geçin. Kurtulmanın tek yolu bu. Sakın korku ve paniğe kapılmayın. Üzerinizde dalış elbisesi veya ( shorty ) denen ( Bacak ve kollar diz kapağından sonra açık) neopren kumaşından 3mm. / 5mm kalınlığında bir dalış elbisesi varsa (dalgalı denizde shorty mutlaka olmalı) sizi su üstünde pozitif yüzerlikte tutarak bir nevi can simidiniz olacak, fazla güç sarf etmeden, batmadan karaya dönebileceksiniz.
Güçlü kuzey rüzgârlarına açık olan Karadeniz’e özgü bir akıntı diye bilinen ancak tüm dünya kıyılarında da yaşanan işte bu gizli akıntının orijinal ismi (RİP CURRENT)

(Shorty yüzme elbisesi)

1- Rip / Çeken akıntı nedir?
Kısaca açıktan kıyıya ulaşan dalga ile su hareketi yüzeyde belli aralıklarla bir kanal oluşturur. Özellikle rüzgârlı günlerde dalganın artarak sahile vurup tekrar bu satıhta kanala girip açığa geri çekerek dönmesidir.

( Rip / Çeken akıntının yeri ve oluşumu ve kıyıdan deneme amaçlı boya torbası bırakılarak nasıl açığa gittiğini görmekteyiz. Denize girenlerin ne kadar açığa gidebileceğinin ispatıdır.)

(Rip / Çeken akıntı yeri kırmızı ok ile gösterilen akıntının kanal oluşturduğu sahilden açığa derine doğru çeken gizli akıntı.)
2- Rip / Çeken akıntı nasıl oluşur?
Çeken akıntı denizin zemininde dip yapısının hareket edebilen kum, ince çakıl, gibi sert olmayan zeminlerin akıntı, gel-git veya dalga hareketiyle sualtında oluşan topuk, uzunca sırt diye nitelendirdiğimiz ( kum topukları, dalyan, yarık, çukur kum tepeleri ) gibi yerlerde oluşan sığ sudan açığa derine doğru kuvvetli akıntılardır. Açık denizden sığ veya derin sudan sahile vuran rüzgârlı günlerde dalgaların oluşması ve giderek şiddetlenmesi, dalga boy ve genişliğinin büyümesi ile sahilleri döverek belli bir kuvvete hıza ulaşır. Bu hız dalganın sahile vurup tekrar yüzeyde geriye kanal oluşmuş olan kısımlardan bir kuvvette satıhta sualtından dönmesiyle bu kez sığdan derine doğru yani açığa doğru akan bir nevi dere, nehir akıntısı gibidir. Bu akıntı düşünülenin tersine açığa gittikçe hızı azalıp bir süre sonra sona erecektir.

(KARADENİZDE sık karşılaşılan kum çekilmesinde de bir örnektir. Dalga hareketleri ve akıntıların hareketiyle kum tepeciği oluşmuş ancak biraz daha ilersi daha derinleşmiş yani KUM ÇEKİLMİŞ ve KUM TOPUĞU oluşumu.
Her gün aynı noktadan kumluk sahillerden denize girenler kum çekilmesini bilirler. Aynı noktadan denize girdiklerinde bazen çukur bazen tümsekler oluşmuştur. Halk arasında kum çekilmesi denen bu olay aslında dalgalar ve Çeken akıntı ile oluşmaktadır.)

3- Rip / Çeken akıntı neden tehlikelidir?
Bu akıntının hele ki sıfır deniz kıyısından dışarıdan çıplak göz ile bakılıp tespit edilmesi bir hayli zordur. Mümkünse biraz tepelik bir yerden görüp yakalayabilirsiniz kanalları. Çeken akıntı genelde ( 0,3m. /s. – 0,6 m./s. ) arasında hızı değişmektedir, fakat ortalama 2,4m./s. hızında olduğu tespit edilmiştir. Bu garip sayılara nedir ne anlama geliyor diyenleri duyar gibiyim. Açıklaması şöyle; İyi derecelere girmiş olimpiyat yüzücülerinin 100 metre serbest stil’ de yüzdükleri hızdan çok daha fazla olduğunu bilmemeliyiz.
Çok iyi yüzme bilenler, gençler, çocuklar özellikle dalgaların açıktan kıyıya vurduğu aşırı dalgalı ve rüzgârlı olan deniz koşullarında denizden uzak durmak zorunda olduğunu bilmeliler. Hiç kimsenin karşı koyamayacağı güçlü bu akıntı sebebiyle ne kadar mücadele verirseniz o kadar hızlı vücutta tükenme oluşacak ardından korku ve panik ile boğulma kaçınılmaz hale gelecektir.

( Rip / Çeken akıntının oluşturduğu tehlikeli kanal. Kıyıdaki dalgalar belli aralıklarla kıyıya vurup belli mesafelerde kanalları oluşturur ve bu kanaldan dere gibi açığa sualtı akıntıları ile çekmeye başar)


(Şekilde görüldüğü gibi rüzgâr ve dalgaların etkisiyle sualtında oluşan sırt ve kum tepelerinin arasında kanalarda bazen dar bazen genişçe sanki bir dere, nehir gibi birkaç yüz metre açığa doğru akan akıntı açığa çıktıkça hız ve kuvvetini kaybeder.)

4- Rip / Çeken akıntılar nerelerde görülür?
Sıklıkla Karadeniz sahillerinin tamamında görüleceği gibi rüzgârlı fırtınalı günlerde dalga alan küçük, büyük plajlar. U şeklinde girintili içi kumsal olan koycuklar, her iki yakası kayalık hilal şeklinde girintiler dalgaya açık koylar, bir tarafı kayalık uzun burunlar yanında yer alan sahiller, iki tarafı kayalık olup girişi kum olan sahiller, suyun içinde ayağınızı bastığınız zemin kayalık gibi sert olmayan sahil ve sualtı zemini, kumluk, humuslu, killi, ince çakıl tarzı zeminlerde, dalga alan tüm plajlar, kumsallar da bu gibi kıyılarda da görülür. DİKKAT edin rüzgârın başlaması, giderek şiddetlenmesi dalgalanması ve büyümesi veya fırtına oluşması dalgaların daha da güçlü artması ile bu gözükmeyen sinsi hatta öldürücü akıntının olmasına sebeptir.

(Rib akıntısı bulunan yerlerde kıyılarımızda özellikle Karadeniz plajlarında uyarı levhaları)

(Dünya etrafında yurt dışında bazı bölgelerde sahillere konulmuş RIP CURRENT çeken akıntı uyarı levhaları)
6- Rip / Çeken akıntıdan nasıl kurtulmak gerekir?
Eğer böyle bir durumda kalırsanız kanalın içinde olduğunuzu fark edip geriye kıyıya doğru var gücünüzle yüzerseniz, akıntı hızından artık ayağınız yere basmayacağı kadar derinleşmişse, sakın paniğe kapılmayın ve gücünüzü daha fazla kıyıya dönmek için tüketmeyin. Çünkü biraz ileride açığa çıktığınızda akıntının bittiği yerde kanalın sağına veya soluna doğru kıyı şeridine paralel olarak yüzün. Kanaldan uzaklaşınca bu kez geriye dönerek sahile rahatça yüzüp çıkabileceksiniz.