Yüksek İrtifa Akciğer Ödemi (YİAÖ)
ADH’nın daha ilerlemiş şeklidir. Eğer ADH tedavi edilmezse ilerler ve akciğerlerde su toplanır. %2 den daha az sıklıkla görülmektedir. Genellikle sağlıklı ve kondisyonu iyi olan kişilerde görülür. Çünkü bu kişiler daha fazla efor harcamakta ve daha kısa sürelerde yükseklere çıkmaktadırlar. Bazen yüksek irtifa beyin ödemi ile birlikte görülür.
Nedenleri
- Yüksek irtifaya hızlı çıkış
- Kişisel duyarlılık
Belirtiler
ADH belirtileri bunda da vardır. Ayrıca;
- Aşırı nefes açlığı,
- Solunum sayısında artma,
- Nabız sayısında artma,
- Kesik kesik öksürme,
- Öksürmekle köpüklü balgam gelmesi,
- Kanlı balgam gelmesi,
- Tedavi edilmezse koma ve ölüm.
İlkyardım
- Hastaya varsa hemen oksijen vermeye başlayın.
- Gamow® çantası varsa hastayı içine koyun. Bu şekilde hasta üzerindeki basıncı arttırmış oluruz ve hafif bir akciğer ödemi varsa bu şekilde düzelebilir.
- Hastayı daha fazla yükseklere çıkarmayın ve hemen aşağı rakımlara indirin.
- Ağız yoluyla bir kapsül Nidilat® (nifedipine) verilebilir, fakat bunu vermek için hastanın tansiyonunun düşük olmaması gerekmektedir.
- Asetezolamid (Diamox®) hastalığın ilerlemesini genellikle durdurur.
Önlemler :
- Yavaş çıkış yapın, genellikle günde 300 m’den daha fazla yükselmeyin.
- Belirtiler ortaya çıktığı anda hemen aşağı rakımlara inilmelidir.
- Daha önceden duyarlı olduğu bilinen kişiler asetezolamid (Diamox®) kullanabilirler. Bu şekilde YİAÖ gelişmesi önlenebilir.
Gamow Çantası
Çanta, basitçe kapalı bir bölümden oluşan ve pompası olan bir çantadır. Hasta, çantanın içine yerleştirilir ve şişirilir. Çanta tamamen hava ile doldurarak oksijen yoğunluğu artırılır. Böylece vücudun deniz seviyesine indiği hissi oluşturularak, vücudun kendisinin tehlikeyi etkisiz hale getirmesi sağlanır. 10 dakika gibi kısa bir sürede çantada yeterli atmosfer oluşup 3000-5000 feete uyum sağlanabilir. Hasta, 1-2 saat çantada kaldıktan sonra çıkıp 12 saat kadar mevcut ortamda kalabilir. Bu da hastanın daha aşağı inmesine zaman verir. Çanta ve pompanın ağırlığı yaklaşık 6.3 kg ve artık günümüzde hemen hemen bütün aşırı yüksek tırmanışlarda kullanılmaktadır.